Ο γραμματέας του ΚΚ Φινλανδίας Όττο Κουουσίνεν (1881-1964) ανώτατο στέλεχος της σοβιετικής κυβέρνησης και γραμματέας της Κομιντέρν (1921-1939), δεν είπε κουβέντα όταν ο Στάλιν του ανακοίνωσε ότι θα συλλάβουν τη γυναίκα του Αΐνο και τον γιο του, το 1937. Η Αΐνο έμεινε στα στρατόπεδα ως το 1955, για να φύγει στη Φινλανδία το 1964, όπου έγραψε τις αναμνήσεις της «Ο Θεός γκρεμίζει τους αγγέλους του» λίγο πριν πεθάνει, το 1970. Όταν ο Στάλιν ρώτησε τον Κουουσίνεν γιατί δεν προσπάθησε να τους απελευθερώσει, εκείνος απάντησε ότι «προφανώς υπήρχαν σοβαροί λόγοι για τη σύλληψή τους».

Το βιβλίο του Λεωνίδα Χατζηπροδρομίδη «Ο Σταλινισμός και οι μεταμοντέρνοι θαυμαστές του» (εκδόσεις «Επίκεντρο»),  αποτελεί ένα αναπάντεχο δώρο στην ελληνική κοινωνία, κυρίως όμως στην ελληνική Αριστερά. Γιατί; Οι διανοητές της ελληνικής αριστεράς (μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού) επιχείρισαν κατά καιρούς, να ερμηνεύσουν το «φαινόμενο του σταλινισμού» υπερβολικά αργοπορημένα και με πολύ αδύναμο τρόπο. Φωτεινή εξαίρεση ο Καστοριάδης και μια μικρή ομάδα γύρω του.

Αυτή η Αριστερά, που υπήρξε σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα κομμουνιστική, είχε μια απόλυτη-σχεδόν αρρωστημένη- συναισθηματική και πολιτική αναφορά στη Μόσχα. Το δόγμα που την συντρόφευσε δεκαετίες μετά τον θάνατο του Στάλιν και την αποκάλυψη των βάρβαρων εγκλημάτων του ήταν «ναι, καταλαβαίνω, αλλα δεν θέλω να ξέρω λεπτομέρειες». Μιλάμε δηλαδή για παρατεταμένο σύμπτωμα οξείας πολιτικής αμνησίας! Ακόμη και η ανανεωτική κομμουνιστική Αριστερά (ΚΚΕ Εσωτερικού) το μόνο που κατάφερε ήταν να ψελίσει φοβικά κάτι περί «παραβίασης της σοσιαλιστικής νομιμότητας», «γραφειοκρατικού σοσιαλισμού» και «δογματικών παρεκκλίσεων».

Το νέο βιβλίο του Λ. Χατζηπροδρομίδη, χωρίς να είναι αυτός ο σκοπός του, σε καιρούς διανοητικών συγχύσεων και συλλογικής κατάθλιψης, λυτρώνει δραματικά αυτούς που θέλουν να «επιστρέψουν» και να συγκρουσθούν με το οδυνηρό παρελθόν, παράλληλα όμως να αναζητήσουν (εάν υπάρχει) το πέρασμα σε μια νέα κοινωνική ελπίδα.

Τα δοκίμια αυτού του βιβλίου επιχειρούν, μέσα απ’ τoν σταλινικό ζόφο, που σφράγισε τον 20ο αιώνα, να καταδείξουν τον κυριαρχικό ρόλο της εξουσίας, στο ολοκληρωτικό σύστημα και την μετατροπή της ιδεολογίας σε απολογητική.

Η «επιτυχία» του σταλινισμού συνίστατο και στη σύνδεση των μεσσιανικών φαντασιώσεων με τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα. Η ιδιαιτερότητά του και το φωτοστέφανο του βρίσκεται στην υπόσχεση του τελικού στόχου, με την απελευθέρωση απ την ταξική κοινωνία και την κατάργηση της προϊστορίας.

Όμως ,ακριβώς, ο θανάσιμος εναγκαλισμός του σταλινισμού, με τον τελικό στόχο, ακύρωσε την όποια προσπάθεια για κοινωνική απελευθέρωση στις κοινωνίες της Δύσης, αφού την ταύτισε με τη βία και την επιβολή τυραννίας.

Ο φανατισμός και η βεβαιότητα, για τον τελικό στόχο, που μετατράπηκε σε θρησκευτική πίστη, δεν επέτρεπαν τη λειτουργία θεσμών αφού μοναδική εξουσία ήταν το κόμμα και ο ηγέτης του.

Η ανάλυση του σταλινισμού είναι αιώνια επίκαιρη αφού αφορά την προβληματική της εξουσίας χωρίς τη μελέτη της οποίας δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε την ουσία του ολοκληρωτισμού στις διάφορες μορφές του.

Εκατομμύρια πιστοί του υπήρξαν θύματα του, ενώ ο κυνισμός και ο αμοραλισμός, στη σκιά της απόλυτης εξουσίας, επέτρεπαν την επιβίωση του υπηκόου. Η θριαμβευτική πορεία του σταλινισμού εκφράζει την πετυχημένη χειραγώγηση των μαζών που διψούν και απαιτούν την προσωπολατρία.

Στο βιβλίο θα παρακολουθήσουμε την δύναμη της σκέψης του Κολακόφσκι, την διορατικότητα του Μίλος αλλά και την αδυναμία των δυτικών μαρξιστών να τους κατανοήσουν, την ιδιαιτερότητα του Τζίλας, την διεισδυτικότητα του Ράσελ, την επιμονή του Σουβάριν, την αθωότητα του Λόντον και του Τσιμπούλσκι και δεκάδων άλλων, αλλά και τον κυνισμό του Μολότοφ, του Καλίνιν ,του Κουουσίνεν κλπ.

Όταν ο αναγνώστης διασχίσει αυτό το εφιαλτικό τοπίο της τραγωδίας θα φτάσει στη φάρσα της μεταμοντέρνας … σκέψης με τις εξυπνάδες του Ζίζεκ και τους αθώους χειροκροτητές του να απολαμβάνουν δωρεάν την… επανάσταση!

_________________________________

Ο Λ. Χατζηπροδρομίδης έζησε στο Βελιγράδι απ το 1975 ως το 1989 όπου αποφοίτησε απ τη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου και υπήρξε ανταποκριτής των εφημερίδων «Αυγή» και «Ελευθεροτυπία» ενώ συνεργάστηκε με διεθνή πρακτορεία ειδήσεων.

Έγραψε τα βιβλία «Γιουγκοσλαβία- η έκρηξη του εθνικισμού» 1η έκδ.1991, 2η 1996, εκδ. Παρασκήνιο. «Η δολοφονία της Γιουγκοσλαβίας» 1999,εκδ.Παρατηρητής. Επιμελήθηκε των βιβλίων «Η επιβολή της βαρβαρότητας στη Γιουγκοσλαβία» 1998 και «Μιλόσεβιτς ένας επιτάφιος» 2001, εκδ. Παρατηρητής.

Μετέφρασε μεταξύ των άλλων Μέσα Σελίμοβιτς «Ο Δερβίσης και ο Θάνατος», Λάν-τισλαβ Μνιάτσκο « Η γεύση της εξουσίας», Κάρελ Κόσικ «Η διαλεκτική του συγκεκριμένου» και «Η διαλεκτική της κρίσης» Νεμπόϊσα Πόποβ «Ο σερβικός λαϊκισμός», Μπρ. Στσεπάνοβιτς « Στόμα γεμάτο χώμα», «Ο θάνατος του κυρίου Γκόλουζα», «Η απολύτρωση». Ντρ. Μιχαϊλοβιτς «Όταν άνθιζαν τα κολοκύθια», Μίλοραντ Πάβιτς «Το λεξικό των Χαζάρων». Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το «Athens Review of books» .

Γεννήθηκε στα Κύργια Δράμας.

 

Σχόλια