1. Η γέννηση του φαινόμενου «Βαρουφάκης»

Ο κ. Βαρουφάκης  έγινε σταδιακά γνωστός στο ελληνικό  κοινό από τότε που άρχισε να αρθρογραφεί στο site Protagon την άνοιξη του 2010. Με το βιογραφικό του, μας προϊδεάζει πως οι ιδιότητες του καθηγητή, του αρθρογράφου  και του ραδιοφωνικού παραγωγού γρήγορα θα καθίσταντο από τον ίδιο  μη επαρκείς για το βεληνεκές του.

Με τα άρθρα του στο παραπάνω site, οι οικονομικές θεωρίες γίνονται εύληπτες και χαριτωμένες όπως τα παραμύθια που διαβάζαμε όταν ήμασταν μικρές και μικροί. Δεν υπάρχουν αβεβαιότητες ή κίνδυνοι αλλά μόνο λύσεις οι οποίες μπορούν να επιτευχθούν, αρκεί να βρεθούν πολιτικοί  με  ισχυρή βούληση να τις εφαρμόσουν.  Τα νούμερα και  οι στατιστικές δεν έχουν μεγάλη σημασία, η πραγματικότητα δεν υπόκειται σε περιορισμούς και δεδομένα, οι αντιδράσεις σε νέες πολιτικές θα κάμπτονταν εύκολα. Η αφήγηση της ιστορίας  θα εξελιχθεί όπως ο αφηγητής, κ. Γ. Βαρουφάκης, την επιθυμεί, τα γεγονότα θα λάβουν χώρα όπως  οι πρωταγωνιστές (της μιας πλευράς) θέλουν. Λέξεις όπως «μικροοικονομία» και «μακροοικονομία» χάνονται από τα άρθρα και στη θέση τους μπαίνουν φράσεις όπως : «Δειλοί και με χρέη», «Οι κακοί μάγοι και τα ανόητα κράτη», «Η αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας», «Όλοι χρωστούν κανείς δεν πληρώνει», «Η κούφια απειλή της εκδίωξης από την ευρωζώνη», «Το πρώτο τανγκό στην ευρωζώνη;».Έχει πια δημιουργηθεί ένας οικονομολόγος/star  εν μέσω κρίσης, που λέει τι πρέπει να κάνει η χώρα για να ορθοποδήσει.

  1. Οι θεωρίες του για τη χρεοκοπία και τον δανεισμό της χώρας

«Κάποιες φορές ο κόμπος φτάνει τόσο κοντά στο χτένι που απαιτεί καθαρές κουβέντες: Η «πτώχευση» του ελληνικού δημοσίου, έτσι όπως βαίνουν τα πράγματα, είναι επιθυμητή επειδή είναι αναπόφευκτη. Δεν πρέπει να μας φοβίζει η προοπτική της άμεσης «πτώχευσης»… Ένα κράτος, όσο έχει μη ρευστοποιούμενους πολίτες, δεν μπορεί να πτωχεύσει πραγματικά. Απλά, κηρύσσει στάση πληρωμών και έτσι αρχίζει μια διαπραγμάτευση με τους δανειστές του. Κι όταν χρωστά 300 δις ευρώ, η διαπραγματευτική του ισχύς δεν είναι αμελητέα.»

«Ε, λοιπόν, ήρθε η ώρα να αγκαλιάσουμε αυτό που φοβόμαστε. Αν οι φίλοι μας οι Γερμανοί δεν έχουν πρόβλημα να χρεοκοπήσουμε, καιρός είναι να το κάνουμε. Χωρίς δεύτερη κουβέντα. Όχι ως διαπραγματευτική μπλόφα και ούτε μόνο γιατί το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί είναι να χρεοκοπήσουμε σε ένα χρόνο  αλλά επειδή ήρθε η ώρα να στρέψουμε το βλέμμα στην αισιόδοξη πλευρά της χρεοκοπίας.»

 «Δεν θα δεχθούμε άλλα δάνεια όσο η ευρωζώνη αρνείται να συζητήσει καν την αναμόρφωσή της σε μια λογική και βιώσιμη βάση. Αν αναγκαστεί, η Ελλάδα θα πορευτεί, εντός μεν της ευρωζώνης, αλλά άνευ δανείων.»

  1. Από τη θεωρία στην πράξη και οι ευθύνες του

Α).  Η αντίληψη πως  «η στάση πληρωμών»  θα μας δώσει τη λύση

Ο κ. Βαρουφάκης αναλαμβάνοντας υπουργός Οικονομικών θεώρησε ότι η χώρα δεν πρέπει να βιαστεί για τη συμφωνία. Στη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου είναι αυτός που ζητάει 6μηνη μεταβατική περίοδο, προφανώς για να συμπεριληφθεί  μέσα σ’ αυτή και το τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου που η χώρα είχε πολλές υποχρεώσεις σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια και έτσι δια της διολίσθησης να ανακύψει το θέμα της απειλής πιστωτικού γεγονότος επί τάπητος. Από τον Μάιο του 2015  ως υπουργός ισχυρίζονταν πως η δόση του Ιουνίου προς το ΔΝΤ δεν επρόκειτο να καταβληθεί εάν δεν υπάρξει συμφωνία της χώρας με την ΕΕ.

Η εξαγγελία του δημοψηφίσματος  στις 26/6 και η στάση της κυβέρνησης που συντάσσεται με το «Όχι»  διευκολύνει τους πιο συντηρητικούς κύκλους στην ΕΕ να εγείρουν θέμα GREXIT  με το επιχείρημα: «αφού η Ελλάδα δεν επιθυμεί σχέδιο διάσωσης ας φύγει από την ευρωζώνη». Όποια και εάν ήταν η απόφανση του δημοψηφίσματος το σίγουρο ήταν πως ο δρόμος της διαπραγμάτευσης δε θα ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα.

Εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας το Σ/Κ 27-28/6 ουρές σχηματίζονται από τους καταθέτες που προβαίνουν σε αναλήψεις των καταθέσεων τους. Η ΕΚΤ αποφασίζει στις 28/6  τη διακοπή της χρηματοδότης των ελληνικών τραπεζών μέσω ΕLA και τη Δευτέρα 29/6 υπάρχει επιβολή μέτρων ελέγχου κεφαλαίων (capital controls) στις τράπεζες, που έκτοτε συνεχίζεται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική ζωή της χώρας. Στις 30/6/2015  η χώρα  δεν καταβάλει  τη δόση των 1.6 δις ευρώ προς το ΔΝΤ  και ταυτόχρονα είναι εκτός προγράμματος.  Η μη καταβολή της δόσης στο ΔΝΤ δε πτοεί τους δανειστές/εταίρους και δεν τους κάνει να γυρίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με υψηλότερη τη διαπραγματευτική δύναμη της χώρας μας… κι ας έχουμε κοντά 300 δις ευρώ χρέος. Η θεωρία του κ. Βαρουφάκη αποτυγχάνει παταγωδώς.

Ο κ. Βαρουφάκης ως ο αρμόδιος υπουργός δεν έδειξε να αντιλαμβάνεται τις  καταστροφικές συνέπειες που θα υφίστατο η χώρα και οι τράπεζες από τη στιγμή που θα βρισκόταν εκτός προγράμματος. Ήταν ο αρμόδιος για να κινήσει γη και ουρανό ώστε να αντιληφθεί το σύνολο της κυβέρνησης ότι ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου. Αντ’ αυτού, όπως ο ίδιος περηφανεύεται, διαδραματίζει ρόλο επισπεύδοντα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, όχι σε ουδέτερο χρόνο, αλλά πάνω στη λήξη προγράμματος στήριξης. 

Β). Η υποτίμηση  της χρηματοπιστωτικής διάστασης εν μέσω διαπραγματεύσης

Ο κ. Βαρουφάκης  θεώρησε πως η χώρα δεν έπρεπε να λάβει από την ΕΕ και το ΔΝΤ  ούτε ένα ευρώ «εάν η ευρωζώνη αρνιόταν την αναμόρφωσή της σε μια βιώσιμη και λογική βάση» και  στη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου και δεδομένης της άρνησης της ευρωζώνης να αναμορφωθεί (!) έως και να συμμορφωθεί προς τας εντολάς του, ως υπουργός Οικονομικών δε διεκδικεί να υπάρξει χρηματοδότηση της χώρας για όσο διαρκούσαν οι διαπραγματεύσεις… Προσέξτε πως ο κ. καθηγητής βάζει ως όρο για να δεχθεί η Ελλάδα  δάνεια  «την αναμόρφωση της ευρωζώνης  σε μια λογική και βιώσιμη βάση»! Δηλαδή ή αλλάζει ολόκληρη η ευρωζώνη ή αλλιώς η Ελλάδα δεν πρόκειται να ζητήσει να χρηματοδοτηθεί. Αφέλεια και ερασιτεχνισμός ή άγνοια της αυτοχειρίας;

Αποτέλεσμα της υποτίμησης του χρηματοπιστωτικού ζητήματος που επέδειξε ο Γ. Βαρουφάκης, είναι  να αδειάσουν τα ταμεία της χώρας την Άνοιξη του 2015 εν μέσω διαπραγμάτευσης και η κυβέρνηση να ζητά τη μεταφορά των ταμειακών διαθεσίμων, από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα προκειμένου να εκπληρώσει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες.  Παράλληλα ο ιδιωτικός τομέας συνταράσσεται από την  κρίση ρευστότητας. Ποιος μπορεί  βάσιμα να ισχυριστεί πως το βαρουφάκειο σενάριο «δε χρειαζόμαστε χρήματα»  ενίσχυσε τη διαπραγματευτική θέση της χώρας;  

Γ). Επικοινωνιακή διαχείριση  και όχι  πραγματική διεκδίκηση μιας νέας συμφωνίας με μετρήσιμες εναλλακτικές προτάσεις

Τα σενάρια  και η στάση του κ. Βαρουφάκη δείχνουν άγνοια των ευρωπαϊκών διαδικασιών. Ήταν ως να νόμιζε πως στη σκακιέρα θα παίζει και  με τα  λευκά και με τα μαύρα. Όμως η μη εκπλήρωση υποχρεώσεων της μιας πλευράς δε μένει χωρίς απάντηση από την άλλη πλευρά. Η προσπάθεια οικονομικής χειραφέτησης όταν δε  βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα καταλήγει σε οικονομική ασφυξία  και με τη θηλιά να σφίγγεται περισσότερο την επόμενη στιγμή.

Επιπλέον ο τέως υπουργός έμοιαζε  να αντιλαμβάνεται τις  συνεδριάσεις  στις οποίες παρίστατο ως  μια εκδοχή  πανεπιστημιακών διαλέξεων στις οποίες πήγαινε χωρίς προτάσεις αλλά με ομιλίες για το πώς πρέπει να είναι η ΕΕ και ποια είναι η πραγματικότητα στην Ελλάδα. Ακολουθεί ένα διάστημα διαλέξεων σε όλα τα ΜΜΕ (διεθνή και εγχώρια) αλλά δυστυχώς και στο Eurogroup. Κρισιμότερο δε όλων, ήταν πως ο πρώην υπουργός  δεν έλαβε υπόψη του ποιοι ήταν οι πραγματικοί συσχετισμοί εντός της ΕΕ αλλά και έδειξε να μην κάνει προσπάθεια να τους μετατοπίσει προς μια ευνοϊκότερη θέση έναντι της Ελλάδας. Στους εκπροσώπους των άλλων χωρών δεν έβλεπε τις χώρες και το θεσμικό τους ρόλο αλλά πρόσωπα με τα οποία είχε τη δυνατότητα ή την ευχέρεια να συγκρουστεί μαζί τους ή να νουθετήσει. Η χώρα θεωρείται μη συνεννοήσιμη ακόμη και από όσους ήθελαν να βοηθήσουν (όπως αυτό φάνηκε στην τελική διαπραγμάτευση) δηλαδή από   ΗΠΑ,  Γαλλία και Ιταλία. Ο Σόιμπλε βρίσκει  στο πρόσωπο του Γ. Βαρουφάκη τον εξ αντιδιαστολής χρήσιμο αντίπαλο – σύμμαχο για να επιχειρηματολογεί πως Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασύμβατες μεταξύ τους.

Είναι αποδεκτό πως ο πρώην υπουργός  λειτούργησε  περισσότερο ως διαφημιστής του εαυτού του, που συμβαίνει να είναι υπουργός Οικονομικών εν μέσω διαπραγμάτευσης, και όχι ως εκείνος που δούλεψε για την επίλυσή του  ελληνικού ζητήματος. Δεν υπήρξε τηλεοπτική εκπομπή, ραδιοφωνικός σταθμός σε Ελλάδα και  διεθνώς που να μην έδωσε συνέντευξη τους μήνες που ήταν υπουργός. Αφήνω ασχολίαστη την αμεσότητά του στις απαντήσεις στο twitter  καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου. Δεν έχει υπάρξει άλλος υπουργός που σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα έχει επιδείξει τέτοια δίψα για προσωπική προβολή ενδυόμενη  την προβολή θέσεων της κυβέρνησης. Οι  selfies  με θαυμαστές του, οι χαριεντισμοί του με όποιον τον σταματά στον δρόμο, η ενασχόλησή του με  στυλιστικές εκφάνσεις, η με κάθε τρόπο προβολή του στα ΜΜΕ ακόμη και σε αφιερώματα ευρωπαϊκών περιοδικών με εναγκαλισμούς μετά  της συζύγου του και με φόντο τον Παρθενώνα, προφανώς και δεν ήταν κυβερνητικά καθήκοντα αλλά ανθρώπινες συμπεριφορές που προσιδίαζαν περισσότερο μ’ έναν star του καλλιτεχνικού στερεώματος και όχι πολιτικό (πόσo μάλλον αριστερού κόμματος).

Ο Γ. Βαρουφάκης γοητεύεται τόσο πολύ από τη διεθνή προβολή που δεν παραιτείται από τη θέση του υπουργού Οικονομικών ακόμη και όταν ο πρωθυπουργός στις 27 Απριλίου  τον αντικαθιστά στη Διαπραγματευτική Ομάδα με τον Ε. Τσακαλώτο, ορίζοντάς τον τελευταίο ως επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας, προκειμένου να υπάρξει διαπραγμάτευση επί συγκεκριμένων και μετρήσιμων προτάσεων. Ξέρει όμως τι κάνει. Ελπίζει βάσιμα ότι ο Σόιμπλε θα οξύνει τη σύγκρουση και θα έρθει πάλι η δική του ώρα αυτή της μεγάλης σύγκρουσης που θα τους υποχρεώσει όλους να καθίσουν στο τραπέζι με τη δική του λύση, μετά από τη στάση πληρωμών που θα κάνει η χώρα!

  1. Ο Γ. Βαρουφάκης μετά την αποπομπή του από τη θέση του υπουργού έως σήμερα

Μάλλον πρέπει να αποδεχθούμε πως η αποπομπή του κ. Βαρουφάκη από τη θέση του υπουργού Οικονομικών δεν τον έκανε να τηρήσει καμία σιγή. Ανέλαβε εργολαβικά το καθήκον να αποδομήσει κάθε κίνηση του Α. Τσίπρα προς την επίτευξη συμφωνίας αλλά και να αυτοχριστεί αυτός ως ο συνεπής. Η προσπάθεια που κάνει να παρουσιάσει τον πρωθυπουργό ως εκείνον που υποχώρησε  με το πιστόλι στον κρόταφο είναι πρόδηλη. Επί της ουσίας δημιουργεί κλίμα υπονόμευσης τη στιγμή που το μεγαλύτερο κομμάτι της αντιπολίτευσης διατηρεί μία στοιχειώδη σοβαρότητα βλέποντας πως  δεν έχει κλείσει ακόμη η συμφωνία και οι κίνδυνοι για τη χώρα είναι υπαρκτοί. Φαίνεται πως ο ανθρώπινος εγωισμός στην περίπτωση του κ. Βαρουφάκη ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο. Η αποπομπή του από το υπουργείο Οικονομικών απασφάλισε τις όποιες δεύτερες νηφάλιες σκέψεις μπορεί να είχε. Οι συνεντεύξεις του σε διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ αυξήθηκαν με γεωμετρική πρόοδο. Η πρόθεσή του να μη στηρίξει τη συμφωνία και να την παρουσιάσει ως «μια νέα Συνθήκη Βερσαλλιών»  συνδυάζεται με την ακατάσχετη φλυαρία του να υπερασπίσει ό,τι έπραξε το διάστημα που ήταν υπουργός ως μια ασυμβίβαστη τακτική. Νομίζω πως δεν υπήρξε άλλος υπουργός από τη μεταπολίτευση και πέρα που η αποπομπή του από την κυβέρνηση να του στοίχισε τόσο. Η αυτοαναγόρευσή του ως του ασυμβίβαστου κι εκείνου που στο πρόσωπό του η εσωτερική και εξωτερική τρόικα έβλεπε τον μέγα αντιστασιακό μαρτυρεί μόνο τη λουδοβίκεια λογική πως πέρα από αυτόν υπάρχει μόνο το χάος.

Έχει χάσει πια τον έλεγχο και αυτών που λέει και αυτών που πράττει. Έχουμε μείνει εμβρόντητοι από τις καθημερινές καταιγιστικού ρυθμού, συνεχείς αποκαλύψεις του. Σχέδια για παράλληλο νόμισμα, plan b, χακαρίσματα ΑΦΜ από εξωθεσμικούς  παιδικούς του φίλους μέχρι και  πώς γνωρίστηκαν οι γονείς του την περίοδο του εμφυλίου μας είπε. Όλα στην υπηρεσία της παραμονής στη  δημοσιότητα για όσο γίνεται ακόμη. Μιλά τόσο που φαίνεται να μην είναι σε θέση να αντιληφθεί τι από αυτά που λέει εμπίπτει στα όρια του γραφικού, του γελοίου ή του  μη νόμιμου.

Υ.γ. Υπάρχει ακόμη αναπάντητο το ερώτημα εάν ο πρωθυπουργός δεν τον παραιτούσε στις 6/7  μέχρι που θα ήταν έτοιμος να πάει. Δια της διολίσθησης και στο στάδιο της ρήξης με συντελεσμένα όλα τα αποτελέσματά της; Ίσως έτσι θα μπορούσε να ερμηνευτεί η παραίνεσή του σε μια κυρία  όταν βρέθηκε στα Χανιά της Κρήτης κατά τους  φετινούς εορτασμούς της 25ης Μαρτίου, η οποία του είπε : «είμαστε μαζί σας» και εκείνος ανταπάντησε: «Να είσαστε μαζί μας και μετά τη ρήξη ε;»

 

 

Σχόλια