«Ο ΕΝΦΙΑ συνεχίζει να είναι ένας φόρος άδικος, χωρίς ισχυρή προοδευτικότητα, χωρίς αφορολόγητο όριο, χωρίς μέριμνα για τους πολίτες που ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας, ένας φόρος που εν τέλει επιβαρύνει και πάλι τους μικρούς και τους μεσαίους συμβάλλοντας στην μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.» Αυτό επεσήμανε η βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς, Ασημίνα Ξυροτήρη- Αικατερινάρη, κατά την τοποθέτηση της στην ολομέλεια της Βουλής.
Αναλυτικά η κ. Ξηροτύρη είπε:
«Κύριοι Υπουργοί, η Κυβέρνηση με την τροπολογία που κατέθεσε για τις αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ, αποδεικνύει για ακόμη μία φορά ότι δεν κατανοεί την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι πολίτες και μεταξύ των άλλων από τα συνεχή φορολογικά βάρη που τους επιβάλλονται. Και αυτό γιατί η βασική της τελικά θεώρηση, με την οποία εμείς είμαστε κάθετα αντίθετοι, είναι ότι το πρόβλημα του ΕΝΦΙΑ δεν είναι η δομή του, η φιλοσοφία του και ο τρόπος που φτιάχτηκε, αλλά είναι μόνο προβλήματα στην εφαρμογή του.
Έρχεται έτσι μετά από ένα μήνα έντονων αντιδράσεων από το σύνολο σχεδόν των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών φορέων και καταθέτει μία τροπολογία με την οποία ισχυρίζεται ότι ο νόμος διορθώνεται, ενώ οι μόνες αλλαγές που εισάγονται είναι αυτές που θεραπεύουν ορισμένα από τα κραυγαλέα πράγματι λάθη που εντοπίστηκαν κατά την εφαρμογή του ΕΝΦΙΑ. Βέβαια, δεν εισάγει καμία άλλη αλλαγή ως προς τη δομή και τη φιλοσοφία για τις οποίες η Δημοκρατική Αριστερά εξέφρασε εγκαίρως και τεκμηριωμένα τις αντιρρήσεις της μέσω και της καταψήφισης του σχετικού νομοσχεδίου.
Εσείς ο ίδιος, κύριε Υπουργέ, σε εκδήλωσή σας στο Επιμελητήριο στη Θεσσαλονίκη όπου δεχθήκατε ομοβροντία αντιρρήσεων για τον ΕΝΦΙΑ, δηλώσατε μεν ότι δεν ευθύνεστε για το νόμο, αλλά δεν διευκρινίσατε –και δυστυχώς και σήμερα αποδεικνύεται- αν διαφωνείτε ή όχι με τη φιλοσοφία και τη δομή του νόμου.
Νομίζω ότι πέρα από τις διορθώσεις που μας παρουσιάσατε σήμερα, πρέπει να κρατήσετε αυτήν σας την ανησυχία. Ο ΕΝΦΙΑ συνεχίζει να είναι ένας φόρος άδικος χωρίς ισχυρή προοδευτικότητα, χωρίς αφορολόγητο όριο, χωρίς μέριμνα για τους πολίτες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ένας φόρος που εν τέλει επιβαρύνει και πάλι τους μικρούς και τους μεσαίους, συμβάλλοντας στη μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Η δημοσιονομική προσαρμογή στη χώρα μας έτσι όπως εφαρμόστηκε και επιβλήθηκε, έχει διευρύνει πολύ περισσότερο αυτές τις κοινωνικές ανισότητες. Δεν αντέχουν άλλο οι πολίτες σε αυτόν εδώ τον τύπο της προσαρμογής.
Επιπλέον, είναι ένας φόρος μη αναπτυξιακός, για τους λόγους που θα πω παρακάτω, σε σχέση με τα θέματα των επιχειρήσεων και των ακίνητων που χρησιμοποιούν, αλλά και για άλλα θέματα.
Είναι λοιπόν άμεση ανάγκη συνολικής τροποποίησης του ΕΝΦΙΑ, ούτως ώστε αυτός να καταστεί δίκαιος και εν τέλει να φορολογεί τους πραγματικά έχοντες και κατέχοντες.
Ο ΕΝΦΙΑ δεν στηρίζεται στη βασική αρχή της προοδευτικότητας στη φορολόγηση και δεν αφορά το σύνολο της ακίνητης περιουσίας, αλλά είναι φόρος επί μεμονωμένου ακινήτου. Προκύπτει έτσι φοροελάφρυνση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας και παγιώνεται η υπερφορολόγηση της μικρής και μεσαίας ιδιοκτησίας. Αποδείχθηκε περίτρανα. Και βέβαια η τροπολογία δεν το θεραπεύει αυτό. Δεν προβλέπεται αφορολόγητο όριο για την εντός σχεδίου ακίνητη περιουσία, όπως και τα αγροτεμάχια, προκειμένου να προστατευθεί η μικρή ιδιοκτησία και η πρώτη κατοικία. Τίποτα δεν θεραπεύεται από την τροπολογία.
Σας το ζητήσαμε πολλές φορές. Δεν εξαιρούνται οι άνεργοι και τα άτομα που απειλούνται από φτώχεια. Δεν συμπεριλαμβάνεται στις διορθώσεις της τροπολογίας. Δεν προστατεύονται στο βαθμό που πρέπει οι ευπαθείς ομάδες, αυτοί που αντικειμενικά πλέον δεν μπορούν να πληρώσουν, αφού οι προϋποθέσεις που ισχύουν για το 50% της μείωσης είναι αυστηρές και κυρίως πρέπει να λειτουργούν σωρευτικά.
Γίνονται πράγματι ορισμένες στοιχειώδεις διορθώσεις. Όμως, κύριοι συνάδελφοι, σχετικά με το ότι παρουσιάζετε εδώ ότι για τις ευπαθείς ομάδες γίνονται αυτές οι διορθώσεις και καταργείται αυτή η διάταξη η οποία υπήρχε συμπληρωματικά -η σωρευτική δηλαδή προϋπόθεση ότι δεν θα χρωστούν και στο δημόσιο- θυμάμαι ότι τότε στην τοποθέτησή μου είχα πει ότι αυτό είναι ό,τι πιο ανάλγητο υπάρχει. Δηλαδή, λέτε σ’ αυτούς τους πάμφτωχους «θα σας αφήσω να πληρώνετε λιγότερα, αλλά δεν θα χρωστάτε ούτε μία δραχμή». Ξέρετε κανένα φτωχό νοικοκυριό, κανέναν άνεργο ή κάποια ευπαθή ομάδα που να μην χρωστάει; Και αυτό το φέρνετε ως διόρθωση; Δεν λαϊκίζω, αλλά ούτε το ανέκδοτο του Χότζα δεν είναι έτσι. Εννοώ ότι θα πρέπει να κάνετε περισσότερες διορθώσεις. Πρέπει επιτέλους να καταλάβετε –και αυτό είναι κάτι που καταλάβατε- ότι οι άνεργοι και οι ευπαθείς ομάδες –τουλάχιστον οι ευπαθείς ομάδες- θα πρέπει να απαλλαγούν από αυτό το φόρο, χωρίς σωρευτικές προϋποθέσεις και με κάποια κριτήρια που θα έχετε για την περιουσία και για τα εισοδήματά τους.
Και θέλω να προσθέσω και κάτι ακόμα. Υπήρξε βεβαίως μεγάλος προβληματισμός για το θέμα της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, γιατί πραγματικά και με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, η αξία των ακινήτων έχει μειωθεί περίπου κατά 40%. Γίνεται, λοιπόν, μία διόρθωση για τα οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές εντός αντικειμενικών αξιών, αλλά αυτή είναι μία διόρθωση που έπρεπε να γίνει, διότι είδαμε αυτά τα κραυγαλέα αποτελέσματα. Όμως, δεν φτάνει μόνο αυτό, γιατί παραμένει από την άλλη πλευρά το μεγάλο πρόβλημα που έγκειται στο ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι ο ίδιος για τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα ή τις νομικές οντότητες με βάση την κατάταξη των ακινήτων σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες, των γηπέδων, εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού ή εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμών.
Μια μικρή προοδευτικότητα που έχει αυτός ο νόμος αφορά τελικά και επιβαρύνει ιδιαίτερα τη μεσαία κλίμακα. Κύριε Υπουργέ, αυτή η αναλογικότητα από το τέταρτο στο πέμπτο κλιμάκιο είναι 33%, ενώ μεταξύ του όγδοου και του ένατου κλιμακίου είναι μόνο 3%. Εγώ τουλάχιστον σαν μαθηματικός και μηχανικός βγάζω το συμπέρασμα –νομίζω ότι και εσείς το ίδιο- ότι κάτι τέτοιο χαρακτηρίζει ένα νόμο που θίγει τη μικρή και μεσαία τάξη και καθόλου τη μεγάλη ακίνητη περιουσία.
Τελειώνω, λοιπόν, λέγοντας ότι ο ΕΝΦΙΑ χρειάζεται μία ριζική αλλαγή και στη φιλοσοφία του, αλλά και στη δομή του. Μια αλλαγή που θα εντάσσεται γενικά στην υποχρέωση που έχει η Κυβέρνηση να φέρει δίκαιο, αντικειμενικά προοδευτικό και ενιαίο φορολογικό σύστημα.
Ο ΕΝΦΙΑ, λοιπόν, πρέπει να αφορά το σύνολο της ακίνητης περιουσίας και να έχει ισχυρή προοδευτικότητα, να έχει αφορολόγητο όριο και για την εντός σχεδίου ακίνητη περιουσία και για τα αγροτεμάχια, να εξαιρεί τους άνεργους και τα άτομα που απειλούνται από τη φτώχεια, να κάνει διάκριση ανάμεσα στην περιουσία των φυσικών προσώπων και στην περιουσία των επιχειρήσεων. Έτσι, θα είναι και αναπτυξιακός. Η πρώτη αφορά περιουσία, η δεύτερη αφορά παραγωγικό συντελεστή».