Κωνσταντίνα Ζηροπούλου

Γιώργος Σεβαστίκογλου: Αγωνιστής του θεάτρου και της ζωής

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Σελίδες: 488

______________________

Γράφει ο Γαβρίλης Λαμπάτος

Η μελέτη της Kωνσταντίνας Zηροπούλου δεν μπορεί να θεωρηθεί μία απλή θεατρολογική μελέτη. Άλλωστε το καλλιτεχνικό έργο και η κοινωνική δράση του Γιώργου Σεβαστίκογλου την υποχρεώνουν να κινηθεί στο πεδίο της κοινωνικής και της πολιτισμικής ιστορίας.

Ο Γιώργος Σεβαστίκογλου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1913. Από πολύ νεαρή ηλικία εντάχθηκε στο ΚΚΕ ενώ παράλληλα η γλωσσομάθεια του του επιτρέπει να έχει πλατείς διανοητικούς ορίζοντες. Στα χρόνια της κατοχής ήταν από τα ιδρυτικά στελέχη του θεάτρου τέχνης.

Πολλά έργα που ανέβασε το θέατρο στα χρόνια της κατοχής μεταφράστηκαν από το Σεβαστίκογλου, ενώ την ίδια περίοδο έγραψε το πρώτο θεατρικό του έργο «Κωνσταντίνου και Ελένης», που θίγει το πρόβλημα των μικροαστικών συμβάσεων.

Παράλληλα ο ίδιος αναπτύσσει έντονη αντιστασιακή δράση ενταγμένος στο ΕΑΜ.

Αμέσως μετά τα Δεκεμβριανά συγκροτήθηκε ο θίασος των Ενωμένων Καλλιτεχνών που φιλοδοξούσε να έρθουν σε επαφή με ένα ποιοτικό ρεπερτόριο ευρύτερα τμήματα του πληθυσμού. Ο θίασος διαλύθηκε κάτω από το βάρος των διώξεων του παρακράτους και του εντεινόμενου εμφυλίου πολέμου.

Μετά τον εμφύλιο πόλεμο ο Σεβαστίκογλου μαζί με χιλιάδες άλλους μαχητές του ΔΣΕ βρέθηκε στην Τασκένδη. Ιδιαίτερα πρωτότυπο είναι το κεφάλαιο της μελέτης που αναφέρεται στο θίασο των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων της Τασκένδης. Αξιοποιώντας κυρίως ερασιτέχνες ηθοποιούς ο Σεβαστίκογλου σκηνοθέτησε έργα, όπως η Ειρήνη του Αριστοφάνη σε μία εποχή που ελάχιστοι Έλληνες σκηνοθέτες είχαν ασχοληθεί με την Αττική κωμωδία. Ακολούθως ο Σεβαστίκογλου μεταβαίνει στη Μόσχα όπου συμπληρώνει τις σπουδές του και παράλληλα γράφει την «Αγγέλα», ένα από τα σημαντικότερα έργα του μεταπολεμικού ελληνικού θεάτρου .

Το έργο ανέβηκε αρχικά στη Μόσχα και ακολούθως ο Κάρολος Κουν το παρουσίασε στο Ελληνικό κοινό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσληψη του έργου τόσο από τη Σοβιετική κριτική που έβλεπε ότι δεν τηρούσε τις συμβάσεις του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, όσο και από τους Έλληνες κριτικούς. Η περίοδος παραμονής του στη Σοβιετική Ένωση του επέτρεψε να γνωρίσει σε βάθος την πλούσια ρωσική θεατρική παράδοση. Το 1965 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνεργάστηκε ως σκηνοθέτης με κορυφαίους πρωταγωνιστές, όπως ο Αλέκος Αλεξανδράκης και η Άννα Συνοδινού. Η δικτατορία των συνταγματαρχών τον οδήγησε  σε νέο εκπατρισμό στο Παρίσι. Όπως αναφέρει η συγγραφέας ο Σεβαστίκογλου «συμπορεύομενος» με το πνεύμα της κυριαρχίας του πολιτικού στοιχείου επί της θεατρικής σκηνής-απόρροια και των γεγονότων του Μάη του ‘68 έθετε κάτω από το μικροσκόπιο τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις και ανέσυρε από τα κείμενα που ανέβασε στη σκηνή όλες τις δυνατές συνδέσεις του με το ιστορικό παρόν΄(σ 465).

Η τελευταία φάση του καλλιτεχνικού του έργου συνδέεται με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1978. Στην Ελλάδα μεταξύ άλλων σκηνοθέτησε το τρίτο του θεατρικό έργο «ο θάνατος του Βασιλικού επιτρόπου», έργο που έγραψε στη Μόσχα στη δεκαετία του 1960. Οι εμπειρίες του εμφυλίου πολέμου και τα τρομακτικά του ηθικά διλήμματα παρουσιάζονται μέσω ενός ήρωα που ανήκε στο αντίθετο στρατόπεδο από αυτό του συγγραφέα. Ο Σεβαστίκογλου ήταν ένας διανοούμενος με ευρείς ορίζοντες. Οι πολιτικές του δοκιμασίες δεν ανέκοψαν το πολύμορφο έργο του.

Φωτογραφία στη κορυφή του άρθρου: Ο Σεβαστίκογλου με τη σύζυγο του, συγγραφέα Άλκη Ζέη