Μια ταινία στοχασμού για την ανθρώπινη ύπαρξη, τις εμφύλιες συγκρούσεις και το τραύμα.

________________________

Ενώ, οι συγκρούσεις στην Ουκρανία παίρνουν τη μορφή ανοικτού εμφυλίου πολέμου η ταινία αυτή μας έδωσε τη δυνατότητα να στοχαστούμε πάνω στην εμφύλια βία και τα τραύματα που αυτή τροφοδοτεί. Η αριστουργηματική αυτή ταινία έχει σκηνοθετηθεί από τον Σέρβο σκηνοθέτη Σρένταν Γκολούμποβιτς και αποτελεί διεθνή συμπαραγωγή (Σερβία, Γερμανία, Γαλλία, Σλοβενία, Κροατία).

Η αφετηρία της ταινίας είναι ένα επεισόδιο στη πόλη της Βοσνίας Τρεμπίνιε κατά τη διάρκεια του του Γιουγκοσλαβικού εμφυλίου πολέμου (1993). Ένας Σέρβος στρατιώτης εμποδίζει μέλη της παραστρατιωτικής Σερβικής πολιτοφυλακής να δολοφονήσουν για ασήμαντη αφορμή Μουσουλμάνο περιπτερά. Ο σκηνοθέτης μέσα από φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους ιστορίες παρακολουθεί δώδεκα χρόνια αργότερα τις ζωές αυτών που συμμετείχαν είτε ως θύτες, είτε ως θύματα στο συγκεκριμένο επεισόδιο. Η τοιχογραφία αυτή του επιτρέπει να αναδείξει τις ανθρωπολογικές διαστάσεις του πολέμου. Τα ίδια τα υποκείμενα διαρκώς στέκονται αντιμέτωπα με τις επιλογές τους στη διάρκεια των χρόνων εκείνων. Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες ξεπροβάλλουν τα σημάδια του πολέμου στη σύγχρονη Βοσνία και κυρίως η τρομοκρατική φτώχεια, όψεις της σημερινής Σερβίας, αλλά και ο κόσμος των προσφύγων από την πρώην Γιουργκοσλαβία στη Δυτική Ευρώπη.

Όλα αυτά μέσα από μια υπαινικτική κινηματογραφική γραφή, που αξιοποιεί πάνω από όλα τις σιωπές των πρωταγωνιστών.

Τα τραύματα του παρελθόντος που είναι δύσκολο να ξεπεραστούν φέρνουν στο νου τον μεγάλο Γιουγκοσλάβο συγγραφέα Ίβο Άντριτς. Τα μυθιστορήματα και τα διηγήματά του είναι οι καλύτεροι οδηγοί για να κατανοήσουμε την ιστορία των τελευταίων αιώνων στα Βαλκάνια. Αυτή η βαθιά αίσθηση της ιστορίας τον είχε οδηγήσει σε μια εποχή που όλοι θεωρούσαν ότι οι εθνικισμοί στο έδαφος της πρώην Γιουγκοσλαβίας είχαν ξεριζωθεί να προαναγγείλει την καταστροφή. Αντιγράφω ορισμένες προφητικές σκέψεις του: « Η Βοσνία είναι ένας τόπος μίσους και φόβου… Στη Βοσνία και την Ερζεγοβίνη υπάρχουν πολύ περισσότεροι άνθρωποι έτοιμοι με την πρώτη εμφάνιση αυτού του ασυνείδητου μίσους να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν, για όποιους λόγους κι αφορμές, παρά σε άλλες σλαβικές ή άλλες περιοχές, πολυπληθέστερες και πολυ μεγαλύτερες σε έκταση…Έτσι, είστε καταδικασμένοι να ζείτε πάνω σε τεράστια στρώματα εκρηκτικής ύλης που κάποια στιγμή παίρνουν φωτιά από τις σπίθες που βγάζει η αγάπη και η φλογερή και καταστροφική σας ευαισθησία».¹

Διαβάζοντας τις γραμμές αυτές μπορούμε να προβληματιστούμε για τη βαριά σκιά της ιστορίας στην Ουκρανία . Πληθυσμοί που είχαν ζήσει σε διαφορετικές αυτοκρατορίες (Ρωσική, Αυστροουγγαρία) , τραγικές διαιρέσεις του πληθυσμού τόσο στο πρώτο , όσο και στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η χώρα έχει σημαδευτεί κυρίως από το κοινωνικοπολιτικό χάος που προκλήθηκε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης που περιγράφει ο Αντρέϊ Κούρκοφ, με ιδιαίτερο χιούμορ στα βιβλία του. Δυστυχώς αυτή την σύνθετη κοινωνικοπολιτική σύγκρουση την προσεγγίζουν με ιδιαίτερα επιφανειακό τρόπο τα εγχώρια ΜΜΕ.

1. Ίβο Άντριτς, Ταραγμένοι Καιροί, Διηγήματα, Καστανιώτης , Αθήνα 2002,298-300.