Τα Βαλσαμάτα δεν είναι κάποιο τουριστικό χωριό της Κεφαλλονιάς. Βρίσκεται στο οροπέδιο των Ομαλών, εκεί που παράγεται η φημισμένη ποικιλία κρασιού του νησιού, η περίφημη ρομπόλα.

Όπως σε πολλά χωριά δίπλα στην εκκλησία βρίσκεται η κεντρική πλατεία του χωριού. Αυτό που την διαφοροποιεί από τις άλλες πλατείες είναι ότι σε απόσταση ελάχιστων μέτρων βρίσκονται δύο μνημεία πεσόντων. Το πρώτο κατασκευάστηκε το 1970. Σ’αυτό περιλαμβάνονται οι νεκροί των Βαλκανικών πολέμων (7), της περιόδου 1918-1922 (2), του Ελληνοιταλικού πολέμου (6), και ένας νεκρός του εμφυλίου πολέμου (1949).

Το δεύτερο μνημείο κατασκευάστηκε το 1982 μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ και αναγράφονταν οι νεκροί της εθνικής αντίστασης. Εδώ και λίγες ημέρες το μνημείο ζει μια δεύτερη ζωή. Με πρωτοβουλία της οργάνωσης του ΚΚΕ στη Κεφαλλονιά ανακατασκευάστηκε και πλέον αναγράφονται τόσο οι νεκροί της εθνικής αντίστασης, όσο και τα ονόματα των μαχητών του ΔΣΕ από το χωριό και τους γύρω συνοικισμούς.

Ο αριθμός των νεκρών του δεύτερου μνημείου είναι εντυπωσιακός. Ανέρχεται στα 38 άτομα. Υπερβαίνει κατά πολύ τον αριθμό των πεσόντων όλων των προηγούμενων πολέμων.

Μέσα από  την μικροϊστορία του χωριού αναδεικνύονται πτυχές της πολυτάραχης ιστορίας του τόπου μας.

ai giorgis valsamata

 

Οι μαθητές του γυμνασίου του χωριού που φοιτούσαν στη πρωτεύουσα του νησιού στο Αργοστόλι πρωτοστάτησαν στον αγώνα για να αποτραπεί ο εξιταλισμός της εκπαίδευσης στα κατεχόμενα Επτάνησα. Ακολούθως οι κάτοικοι του χωριού βοήθησαν αποφασιστικά στον ξεσηκωμό των Ιταλών στρατιωτών κατά του ναζισμού. Βίωσαν την τραγική του κατάληξη.  Εκατοντάδες Ιταλοί στρατιώτες εκτελέστηκαν από τους ναζί στα χωράφια τους. Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης από το χωριό έχασαν την ζωή τους για τη συμμετοχή τους στην εξέγερση.

Κεντρικό ρόλο διαδραμάτιζαν οι κομμουνιστές της περιοχής με εξέχουσα μορφή τον Φ. Σγουρό που συμμετείχε ως εθνοσύμβουλος στο συνέδριο της ΠΕΕΑ και σκοτώθηκε στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου.

Ακολούθως ήρθαν τα τραγικά χρόνια του εμφυλίου πολέμου. Μια σκληρή αντιπαράθεση στα βουνά της Κεφαλλονιάς και ένας κύκλος αίματος που συνοδεύτηκε απο προσωπικές αντεκδικήσεις. Είναι ίσως η μοναδική περιοχή της Ελλάδας που μαχητές του ΔΣΕ εκτελέστηκαν από τους συντρόφους τους για τις πράξεις τους αυτές. Μέσα από αυτές τις εκατόμβες των νεκρών ο ιστορικός συνειδητοποιεί πως η κομμουνιστική ουτοπία, αλληλένδετη με τον ενεργό αντιφασισμό ενεργοποίησαν εκατομμύρια ανθρώπους σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Ο εκπαιδευτικός αναρωτιέται. Πως μπορούν όλα αυτά να μεταφερθούν στις νεότερες γενιές και να διαμορφώσουν την ιδιότητα του πολίτη. Πως μπορούν να ξεφύγουν οι μαθητές από την στερεοτυπική και απλουστευτική προσέγγιση που έχει διαμορφώσει για την ιστορία του νησιού η ταινία το «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι».

Είναι ευτύχημα που οι εκπαιδευτικοί του νησιού έχουν κατορθώσει μέσω της ανάθεσης εργασιών να ενεργοποιήσουν σημαντικό αριθμό μαθητών αξιοποιώντας την πλούσια βιβλιοθήκη της πρωτεύουσας του νησιού και να τους καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα.

Σχόλια