Η ανακοπή της τάσης των ανθρώπων προς τη φυσικότητα ορίζει τον πολιτισμό και το ουσιαστικότερο, μαζί με τη λογική, συντελεί στον διαχωρισμό του ανθρωπίνου γένος από τα άλλα. Ένας από τους λόγους που το ανθρώπινο γένος έχει καταφέρει να επιβιώσει και να εξελιχθεί εντός του χρόνου, είναι η ικανότητά του να προσαρμόζεται στις συνθήκες, μένοντας στους στόχους: κυριαρχία, επιβίωση.
Ένα απ’ τα σημαντικότερα προβλήματα του ανθρωπίνου γένους είναι η εσωτερικότητά των πιο σπουδαίων από τις έχθρες της αναφοράς του. Τα ζώα, τα έντομα και τα πουλιά, ελάχιστα απείλησαν ή απειλούν την ανθρωπότητα: Η ανθρωπότητα έπαθε και παθαίνει από τους ίδιους τους ανθρώπους και, από την θέληση αρκετών από αυτούς να γίνονται κυρίαρχοι των πάντων. Η κυριαρχία είν’ κάτι που γίνεται να συμβεί – δεν αποδίδει όμως απαραιτήτως αυθεντία στους κυρίαρχους, μα εξαρτάται (πχ: για μια ποδοσφαιρική ομάδα μπορεί να κυριαρχεί στον χώρο της σε κάποιες περιόδους – πρέπει να βρούμε πού οφείλεται αυτό το πράγμα: Στις ικανότητες των καλών παικτών της; Στον καλό προπονητή; Στην ανικανότητα των αντιπάλων ομάδων της; Στο παρασκήνιο και σε “παράγκες”; Σε συνδυασμό κάποιων από αυτούς τους λόγους ή και σε συνδυασμό όλων μαζί;).
Είναι σαφές ότι τα αποτελέσματα μας βάζουν στη διαδικασία ν’ ανακαλύπτουμε το ποιες είναι οι αιτίες. Μ’ αυτό τον τρόπο (ή και μ’ αυτό τον τρόπο) δομείται η ανάλυση της ιστορίας (Μαρξ). Η νιτσεϊκή θέληση απόκτησης δυνάμεως και κυριαρχίας, είν’ ένας άλλος πόλος, όπως πόλος είναι και η αρχέγονη – ζωώδης κυριαρχικότητα που σήμερα τη βλέπουμε να εκφράζεται από θρησκειοκεντρικές δομές τύπου ISIS. Εάν γίνουν κάποτε , γενικευμένα, επεκτάσεις τέτοιων νοοτροπιών ο κίνδυνος καταστροφής (κι εκ των αντιδράσεων) είναι τεραστίου μεγέθους.
Η ιστορία τιμωρεί όταν δεν γίνεται συνείδηση. Και, η τιμωρία έρχεται πάντα μετά, μη αναγνωρίζοντας αρχικούς σκοπούς• και η τιμωρία, έρχεται δε, συχνότατα, πριν απ’ τη σκέψη – εξ ου και οι αναθεωρήσεις, οι αναψηλαφήσεις, οι επαναπροσδιορισμοί που ακολουθούν. Κατά την τιμωρία, το τώρα επικρατεί. Επικρατεί η στιγμή, βάζοντας εντελώς στο περιθώριο τον χρόνο. Η ιστορία τιμωρεί βάσει μεγεθών και τύχης. Οι “έχοντες τα μέσα” κινδυνεύουν πιο πολύ, γιατί, ως έχοντες, είναι το πιο πιθανό να έχουν πράξει – οι “έχοντες τα μέσα”, όμως, μπορούν και τιμωρούν προληπτικά δια της εξουσίας που κατέχουνε τους άλλου: δράσεις και αντιδράσεις.
Ο ποιητικός τίτλος : “Ανθρώπων έργα” περιγράφει την ουσία: ανθρώπων έργο ήτανε το “Περλ Χάρμπορ”, ανθρώπων έργο ήταν και η τιμωρός “Χιροσίμα”. Η ιστορία, δηλαδή, δια των ανθρωπίνων έργων, τιμώρησε , κατέγραψε και πήγε παρακάτω: “Ψυχρός πόλεμος” – η επιστροφή στης ιστορία (ως ανάλυση αυτής) είναι πλουτοπαραγωγική διαδικασία, διότι, δι’ αυτής, κατοχυρώνεται η εμπειρία και επανα – προσφέρεται προς χρήση, επιβεβαιώνοντας την ζωτική σημασία των διαλεκτικών σχημάτων, ως διαρκείς δομές αναλύσεως προσώπων, ιδεών, πράξεων και χρόνου.